Sa dul-an duha ka tuig nga ilehitimong paghari, nahimong matinud-anong papet sa imperyalismong US si Marcos Jr. Iyang gitukod ang usa ka pasista ug huyang nga neokolonya nga migamit og terorismo sa estado aron ipabilin ug dugang palapdon ang pagpatuman sa neoliberal nga mga polisiyang pang-ekonomiya sa Pilipinas.
Ang kining mga neoliberal nga mga polisiya naglakip sa pagpaubos sa suhulan, pagguba sa seguridad sa trabaho, pag-iban sa mga buhis sa mga dagkung langyaw’ng korporasyon, pagliberalisa sa negosyo ug kapital, pagpribatisa sa maganansya-hang mga pangpublikong kabtangan, pagwagtang sa mga regulasyon nga nanalipod sa pamuo, kababayen-an ug sa kinaiyahan, ug pagbutang sa ekonomiya sa Pilipinas ilawom sa kontrol sa mga langyaw’ng monopolyong korporasyon. Resulta niini ang pagkaguba sa lokal nga produktibong pwersa, paghikaw sa katawhan sa ilang kahimanan sa produksyon hilabi na ang yuta, ug paghuyang sa lokal nga ekonomiya.
Gipanghambog ni Marcos Jr ang paglambo sa ekonomiya sa Pilipinas pinaagi sa iyang paglaag-laag sa lain-laing mga nasud para sa mga “kasa-butang pang-ekonomiya” nga nagpalig-on pa sa mga iskema sa liberalisasyon, pribatisasyon ug deregulasyon. Sa pikas bahin, tinuyo niyang giguba ang kinabuhi ug panginabuhian sa kadaghanan sa katawhang Pilipino—ang mga mag-uuma ug mamumuo. Ang mga mersenaryong Armed Forces of the Philippines (AFP) ug Philippine National Police (PNP) ang nagpasiguro nga walay mobabag sa pagpatuman sa interes sa imperyalismong US ug mga kaalyado niining gamhanang mga nasud.
Katalagman ang dala sa neoliberal nga mga proyekto sa ka-tawhan ug kalikupan. Sa isla sa Negros, gi-abog sa mga makadaut nga mina sa Sipalay City, Negros Occidental ug sa Santa Catalina, Negros Oriental ang mga komu-nidad sa mag-uuma aron mangita og mga bililhong minerales. Sa madugay nang kasinatian sa mga mag-uuma nga biktima sa mga dagkung kompaniya sa mina, tu-ngod sa makadaut nga mina nagu-ba ang kaniadtong mga tabunok nga kayutaan, nawala ang mga kalasangan ug nahimong hugaw ug tayaon ang mga kasapaan. Ang daghang proyekto sa quarry sa tibuok isla sa Negros mingguba usab sa mga suba ug nag-resulta sa kusog nga pagbaha.
Ang reklasipikasyon ug pag-kombertir sa gamit sa yuta gikan sa agrikultural paingon sa komersyal nga gamit, solar farms, eko-turismo, mga plantasyon sa mga pang-eksport nga tanom ug uban pang dili produktibong gamit nag-bunga sab sa kuyanap nga pagpangilog sa yuta sa mga mag-uuma ug pagguba sab sa ilang panginabuhian.
Ang plantasyon sa oil palm sa Candoni, Negros Occidental nagtulod sa mga mag-uuma nga mobiya sa pagtanom og humay ug mais baylo ang oil palm. Nagsaad og dakung ganansya sa mga mag-uuma apan sa luyo niini ang bangkarote nga kaugmaon ug dili na mapuslan nga yuta. Samtang, gitumong sa Tamlang Valley Zone of Peace ang liboan ka ektarya sa kalasangan sa lungsod sa Santa Catalina ug mga kasikbit nga lungsod para sa eko-turismo ug operasyon sa mina nga maka-apekto sab sa daghang mga komu-nidad sa mag-uuma ug lumad.
Ang mga proyekto sa rekla-masyon sa mga sentrong syudad sa isla (Bacolod City sa Negros Occidental ug Dumaguete City sa Negros Oriental) mopalayas sa tagnapulo ka libong mga Negro-sanon ug moguba sa mga baybayon ug dagat nga gisaligan sa panginabuhian sa mga mananagat ug pinuy-anan sa daghang mga kinabuhi sa ilawom sa dagat. Du-gang pa, kasumpay sa planong Super City sa Bacolod ang priba-tisasyon ug komersyalisasyon sa mga serbisyo publiko sama sa tubig, kuryente ug “modernisasyon” sa pangpublikong transportasyon. Ang PUV modernization program nga padayong gi-away sa mga gagmay’ng opereytor ug mga drayber ang hingpit nga kontra-kabus ug pabor sa mga dagkung negosyo.
Partikular nga dugay nang pabug-at sa katawhan sa Negros ang malupigon ug mapahimusla-nong sistema sa monocrop nga ekonomiya sa kalamay. Dugang pa niini nga gipuga ang mga mag-uuma ug mamumuo sa katubhan pinaagi sa importasyon sa libo-libong tonelada sa kalamay ug pagtigom sa mga kartel sa mga sinakong kalamay aron maniobrahan ang presyo niini sa merkado nga nagmugna ug dili masulbad nga krisis.
Gipaantus sa mga nahisgutang mga neoliberal nga katuyoan ang katawhan sa Negros, sa kasyuda-ran man o sa kabukiran. Ang terorismo sa estado nga nagmugna og dili maihap nga mga paglapas sa tawhanong katungod ang naghatod sa mga neoliberal nga proyekto hilabi na sa kabu-kiran.
Ang kampanya sa pagpa-numpo ug kontrarebolusyon sa AFP, PNP ug National Task Force (NTF)-Elcac, susama sa neoliberalismo, nagsabwag og walay tupong nga kadaut sa katawhan pinaagi sa mga air strike, pagpamomba, istraping, pagmasaker ug pagpatay, pagtortyur, iligal nga pag-aresto, pagpangawat, pagpanunog sa mga kakahoyan, ug uban pa. Tuyo niini nga pa-hilomon ang pakigbisog sa kataw-han para sa ilang katungod ug pag-abog sa katawhan para ga-wasnon ang pagsulod sa mga negosyo sa dagkung agalong yutaan ug dagkung komprador kakunsabo ang mga langyaw’ng mga korporasyon.
Tungod niini, kinahanglan ang kolektibong pagsukol sa kataw-hang Negrosanon sa mga neoliberal nga atake sa isla sa Negros. Dapat padayon nga pukawon, organisahon ug palihukon ang liboan ka mga mag mag-uuma ug mamumuo sa umahan, mamumuo sa industriya, mananagat, tawong simbahan, tigpanalipod sa kali-kupan ug tawhanong katungod, kabus nga taga-dakbayan, tigba-ligya, drayber, kabatan-onan, pro-pesyunal, ug uban pang mga apektadong sektor aron dili mag-madinaugon ang katuyoan sa imperyalista nga kawaton ang bahandi sa nasud ug pagrabehon ang dunot nga alang-alang kolonyal ug alang-alang pyudal nga sistema. Ang mga kontra-pyudal ug ekonomikong mga kampanya kinahanglan usab nga isumpay ug ipataas kakuyog ang kontra-pasista ug kontra-imperyalistang mga kampanya para pakusgon ang pakig-away batok sa todo-todong atake sa papet ug pasistang rehimen Marcos Jr.
Dapat mas palig-onon pa sa New People’s Army ang determi-nasyon nga padug-on ang kaaway pinaagi sa liboan ka samad sa lawas ug panalagsang lampos sa ulo aron mapugngan ang pagsulod sa mga langyaw ug lokal nga dagkung mga kampanya sa mga militarisado nga mga lugar. Ar-masan ang mga Pulang manggugubat dili lang sa pusil, kundili sa kapasidad sa walay hunong ug walay kakapoy nga rebolus-yonaryong propaganda ug pag-organisa aron ipunting ang kayu-got sa katawhan sa pagdagsa sa AFP ug PNP sa kabukiran.
Kinahanglang matigom ang kusog sa mga masa ug tanang katawhang linupigan ug hinimus-lan para sa pag-asdang sa rebo-lusyon ug pag-angkon sa nasudnon ug katilingbanong kagawa-san. Ang rebolusyon lamang ang tinuod ug malanaton nga solusyon sa nagkagrabeng ekonomikanhon, pulitikal, pangmilitar ug kultural nga krisis nga mugna sa paghari sa imperyalismong US sa nasud kakunsabo ang lokal nga nag-haring hut-ong.
NegrosRevPortal 